Mısır, insan gıdası, hayvan yemi ve sanayi için yaygın olarak kullanılan temel bir tahıldır. Dünya genelinde üretilen mısırın %65-70’i hayvan yemine, %20’si doğrudan insan tüketimine, %10-15’i ise sanayiye ayrılır.

Arpa, hayvan yemi ve malt üretimi için yetiştirilen önemli bir tahıldır. Orta düzeyde protein içerir, ancak bazı amino asitler bakımından mısıra göre daha zengindir. Tüm hayvan türlerine uygundur, özellikle geviş getirenler için faydalıdır. Süt ve besi sığırlarının rasyonlarında enerji ve protein kaynağı olarak kullanılır.

Buğday, dünya genelinde yaygın olarak yetiştirilen ve hem insan gıdası hem hayvan yemi olarak kullanılan temel bir tahıldır. Nişasta ve protein dengesiyle besleyicidir. Un ve yem sanayisinde önemli yer tutar. Geviş getiren hayvanların beslenmesinde, koyun ve keçi hariç, buğdayın kırılarak verilmesi önerilir; aksi halde sindirilmeden dışkıyla atılabilir.

Yulaf, nişastalı taneleriyle başta hayvan yemi olarak kullanılan, aynı zamanda insan beslenmesinde de yer alan bir tahıldır. Genellikle kabuğuyla birlikte kullanılır; kabuk oranı toplam ağırlığın %20-30’unu oluşturur. Tahıllar arasında yüksek yağ içeriğiyle öne çıkar. Süt verimi ve süt yağı oranını artırmada etkilidir. Koyun ve keçi dışındaki geviş getiren hayvanlarda, sindirim için yulafın kırılarak verilmesi önerilir. Aksi halde sindirilmeden dışkıyla atılabilir.

Çavdar, soğuk mevsimlerde yetişebilen dayanıklı bir tahıldır ve görünüm olarak arpaya benzer. Düşük selüloz içeriği sayesinde sindirimi kolay ve enerji değeri yüksektir. Ancak aşırı tüketimi sindirim sorunlarına ve ishalle birlikte, gebe hayvanlarda düşük riskine yol açabilir. Ekmeklik un ve hayvan yemi üretiminde kullanılır; karbonhidrat, protein, potasyum ve B vitaminleri bakımından zengindir.

Pirinç, yüksek nişasta içeriğiyle enerji değeri yüksek bir tahıldır. Yem formülasyonlarında özellikle sindirimi kolay enerji kaynağı olarak kullanılır. Düşük lif oranı sayesinde genç hayvanlar ve kümes hayvanları için uygundur. Ayrıca protein, potasyum ve B grubu vitaminler bakımından zengin olup yem karışımlarının besin dengesini destekler. Yan ürünleri olan pirinç kepeği ve pirinç kırığı, yem endüstrisinde yaygın şekilde değerlendirilir.

Soya küspesi, soya fasulyesinden yağ çıkarıldıktan sonra elde edilen, protein açısından zengin bir yan üründür. Kalsiyum, fosfor, selüloz ve esansiyel amino asitler (özellikle lizin ve metiyonin) içerir. Kümes hayvanları ve genç hayvanlar için değerli bir yem kaynağı olan soya küspesi, yüksek protein içeriğiyle hayvan beslenmesinde vazgeçilmez bir bileşendir.

Kanola küspesi, kanola tohumlarından yağ çıkarıldıktan sonra elde edilen değerli bir yan üründür. Protein, amino asitler, vitaminler ve mineraller açısından zengindir. Hayvan yemi endüstrisinde tamamlayıcı hammaddelerden biri olarak önemli bir yer tutar. Dengeli beslenmeye katkı sağlayan güçlü bir protein kaynağıdır.

Şeker pancarı posası, şeker üretimi sırasında elde edilen bir yan üründür. Kurutulup pelet haline getirilerek büyükbaş ve at yemlerinde kullanılır. Şeker içeriği sayesinde geviş getiren hayvanlar tarafından sevilir ve süt yağı üretimini artırır. Hayvan beslenmesindeki rolünün yanı sıra, endüstriyel amaçlarla da değerlendirilir.

Pamuk tohumu küspesi, sığır ve koyun gibi hayvanların beslenmesinde kullanılan değerli bir yem hammaddesidir. A, D, E vitaminleri ve yağ içeriğiyle et ve süt verimini artırır. Presleme sonrası yağı alınarak düşük yağlı, yüksek proteinli hale gelir. Süt ve besi çiftliklerinde yaygın olarak kullanılır.

Buğday, yulaf ve pirinç işleme sonrası elde edilen bir yan üründür. İçeriği üretim yöntemine göre değişir; bazı tesisler farklı un yan ürünlerini birleştirerek üretir. Süt ve besi sığırlarının rasyonlarında yer alır, pelet kalitesini artırır.

Mısır kepeği, nişasta üretimi sırasında ayrışan artık maddedir. Süt ve besi sığırları, kanatlılar ve küçükbaşlar için değerli bir yem kaynağıdır. %18’in altı protein oranı “Mısır Kepeği”, üzeri ise “Mısır Gluten Yemi” olarak sınıflandırılır. Besleyici ve tüketimi kolaydır.

Pirinç kepeği, pirincin dış katmanından elde edilen, yüksek yağlı ve enerjili bir yem hammaddesidir. Nişasta ve besin değeri işleme şekline göre değişir. Raf ömrü kısadır, taze kullanılmalıdır. %13-15 protein, %12 selüloz içerir ve süt ile besi sığırlarında kullanılır.

Soya fasulyesi, gıda, yem ve sanayi için yaygın olarak yetiştirilen bir yağlı tohumdur. Fosfor, kalsiyum, demir ve amino asitler bakımından zengindir. Isıl işlem sonrası yem olarak kullanılır. Kanatlı ve büyükbaş hayvancılıkta önemli bir protein kaynağıdır.

Ayçiçeği kabuğu, tohumun %21-30’unu oluşturan dış katmandır. Yağ veya çerez üretimi sırasında elde edilir; çerezlik çeşitlerde kabuk oranı daha yüksektir. Tesislerdeki ayırma yöntemi, ayçiçeği küspesinin protein içeriğini etkiler. Yağ oranı arttıkça kabuk oranı azalır.

Mısır gluteni, mısırın ıslak öğütülmesiyle elde edilen, yüksek proteinli bir yem maddesidir. Özellikle geviş getiren hayvanlar, balık, broyler ve yumurtacı tavuklar için uygundur. Metiyonin ve ksantofil açısından zengindir. Yüksek sindirilebilirliği ve amino asit içeriğiyle balık ununun yerine de kullanılabilir.

Melas, şeker kamışı veya pancarından şeker üretimi sonrası elde edilen koyu kıvamlı bir yan üründür. %50’ye kadar şeker içerir. Yemde enerji kaynağı, bağlayıcı ve lezzet artırıcı olarak kullanılır. Potasyum ve B vitaminleri açısından zengindir. Ayrıca maya, alkol, gübre ve sitrik asit üretiminde de değerlendirilir.

Ayçiçeği küspesi, tohumları ve yağı için yetiştirilen sarı çiçekli bir bitkidir. Yağı hafif asidik yapısı ve rengiyle yemeklik, margarin, sabun ve boya üretiminde kullanılır. Verimli ürün için özellikle büyüme dönemlerinde yeterli sulama gerektirir.

DDGS, mısır gibi tahıllardan etanol üretimi sonrası elde edilen, yüksek enerjili ve orta düzey proteinli bir yan üründür. Enerji, protein ve fosfor bakımından zengindir. Kullanılan tahıla göre ismi değişebilir. Uygun şekilde saklandığında uzun süre değerli bir yem kaynağı olarak kalır.

Mısır gluten yemi, mısırın ıslak öğütülmesiyle elde edilen, protein ve enerji bakımından zengin bir yem maddesidir. Metiyonin ve sistein gibi amino asitler içerir. Yüksek sindirilebilirliği ve lezzetiyle kanatlılar ve geviş getiren hayvanlar için tercih edilir.